Waarom aanspreektitels?

Bij bepaalde beroepen hoort een bepaalde aanspreektitel, ook wel aanspreekvorm genoemd. Als je een formele brief opstelt is het gebruikelijk om aanspreektitels te gebruiken. Ons overzicht helpt je bij het samenstellen van de juiste aanhef boven jouw brief.

De titel kan worden bepaald door het beroep. Zo schrijven we aan een rechter in een rechtbank: aan de edelachtbare heer mr. F. Visser. Maar zit diezelfde mr. F. Visser nu als raadsheer bij het gerechtshof dan schrijven we: aan de edelgrootachtbare heer mr. F. Visser.

Hoe bouw je een aanspreektitel op?

Een correcte aanhef boven een brief ziet er in schema als volgt uit:

  1. aanspreektitel
  2. gevolgd door heer of mevrouw
  3. titel
  4. achternaam

Een voorbeeld is: (1) Aan de weledelgestrenge (2) heer (3) mr. (4) J.H. de Boer. In een wat ouderwetse variant schrijf je in plaats van mevrouw het woord “vrouwe”.

Aanspreektitels

Om je op weg te helpen, hebben wij de belangrijkste functies en titels in kaart gebracht, met de daarbij behorende aanspreektitels. In het Nederlands gebruik je in formele brieven en stukken aanspreektitels of aanspreekvormen. Bij bepaalde beroepen hoort een vaststaande wijze van aanspreken.

In deze lijst tref je in de linker kolom de beroepen, titels en adellijke onderscheidingen. In de rechter kolom zie je hoe je deze mensen hoort aan te spreken of schrijven. Wil je alle aanspreektitels, dus bijv. ook van kerkelijke titulatuur? Dan kun je het beste kijken op Taaladvies.net.

A

Titel Aanschrijfvorm
Admiraal Zijne, Hare, Uwe Excellentie
Advocaat De weledelgestrenge heer/vrouwe
Advocaat-generaal (Gerechtshof) De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Advocaat-generaal (Hoge Raad) De edelhoogachtbare heer/vrouwe
Ambassadeur Zijne, Hare, Uwe Excellentie
Ambtenaar (schaal 10 t/m 13) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Ambtenaar (schaal 14 en hoger) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Apotheker De weledelgeleerde heer/vrouwe
Associate degree (titel: Ad) De heer/mevrouw
Arts (dr./PhD) De weledelzeergeleerde heer/vrouwe
Arts (drs./MSc) De weledelgeleerde heer/vrouwe
Attaché De weledelgestrenge heer/vrouwe

B

Baccalaureus (titel: bacc.) De heer/mevrouw
Bachelor of Arts (titel: BA) De heer/mevrouw
Bachelor of Laws (titel: LLB) De heer/mevrouw
Bachelor of Science (titel: BSc) De heer/mevrouw
Baron of barones De hoogwelgeboren heer/vrouwe
Bisschop Zijne Hoogwaardige Excellentie
Brigadegeneraal De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Burgemeester (Amsterdam, Rotterdam en provinciale hoofdstad) De hoogedelachtbare heer/vrouwe
Burgemeester (grote stad) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Burgemeester (kleine stad) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Burgemeester en wethouders Het college
Burggraaf of burggravin De hooggeboren heer/vrouwe

C

Commandeur De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Commissaris van de Koning (cvdK) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Commissaris van politie (tot schaal 14) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Commissaris van politie (schaal 14 en hoger) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Commodore De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Consul De weledelgestrenge heer/vrouwe
Consul-generaal De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Curator (gymnasium) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Curator (universiteit) De edelgrootachtbare heer/vrouwe

D

Directeur De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Deken orde van advocaten De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Directeur Kabinet van de Koning De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Directeur-generaal (DG) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Doctor (titel: dr.) De weledelzeergeleerde heer/vrouwe
Doctor honoris causa (titel: dr.h.c.) De weledelzeergeleerde heer/vrouwe
Doctorandus (titel: drs.) De weledelgeleerde heer/vrouwe
Dokter (dr./PhD) De weledelzeergeleerde heer/vrouwe
Dokter (drs./MSc) De weledelgeleerde heer/vrouwe

E

Eerste Kamerlid De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Eerste luitenant De weledelgestrenge heer/vrouwe

G

Gedeputeerde De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Geestelijk verzorger (militair) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Gemeenteraadslid De edelachtbare heer/vrouwe
Generaal Zijne, Hare, Uwe Excellentie
Generaal-majoor De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Gevolmachtigd minister De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Gezant De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Gouverneur Zijne, Hare, Uwe Excellentie
Gouverneur Limburg (provincie) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Graaf of gravin De hooggeboren heer/vrouwe
Griffier (gerechtshof) De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Griffier (Hoge Raad) De edelhoogachtbare heer/vrouwe
Griffier (Centrale Raad van Beroep) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Griffier (rechtbank) De edelachtbare heer/vrouwe
Grootofficier Zijne, Hare, Uwe Excellentie

H

Hertog of hertogin De hooggeboren heer/vrouwe
Honorair consul De weledelgestrenge heer/vrouwe
Hoofdcommissaris (politie) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoofdinspecteur (belastingen) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoofdinspecteur (politie) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Hoofdofficier (rechtbank) De edelachtbare heer/vrouwe
Hoofdofficier (militair) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Hoogleraar De hooggeleerde heer/vrouwe
Huisarts (dr./PhD) De weledelzeergeleerde heer/vrouwe
Huisarts (drs./MSc) De weledelgeleerde heer/vrouwe

I

Ingenieur (titel: ir.) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Ingenieur (titel: ing.) De heer/mevrouw
Inspecteur (hoger onderwijs) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Inspecteur (middelbaar onderwijs) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Inspecteur (belastingen) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Inspecteur (politie) De weledelgestrenge heer/vrouwe

J

Jonkheer of jonkvrouw De hoogwelgeboren heer/vrouwe

K

Kandidaat (titel: cand.) De heer/mevrouw
Kandidaat-notaris De weledelgestrenge heer/vrouwe
Kantonrechter De edelachtbare heer/vrouwe
Kapitein De weledelgestrenge heer/vrouwe
Kapitein ter zee De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Kapitein-luitenant ter zee De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Kardinaal Zijne Eminentie
Kolonel De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Koning of koningin Zijne, Hare, Uwe majesteit
Korpschef (politie) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe

L

Lector (hbo) De weledelzeergeleerde heer/vrouwe
Lid Algemene Rekenkamer (AR) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Lid College van procureurs-generaal (CvPG) De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Lid College van burgemeester en wethouders (B&W) De edelachtbare/weledelgestrenge heer/vrouwe
Lid Gedeputeerde Staten (GS) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Lid gerechtshof (raadsheer) De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Lid Hofhouding van de Koning De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Lid Hoge Raad (raadsheer) De edelhoogachtbare heer/vrouwe
Lid Provinciale Staten (PS) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Lid Raad van State (RvS) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Lid Raad voor de Rechtspraak (RvdR) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Lid Staten-Generaal De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Lid van de rechtbank De edelachtbare heer/vrouwe
Luitenant-admiraal Zijne, Hare, Uwe Excellentie
Luitenant-generaal Zijne, Hare, Uwe Excellentie
Luitenant-kolonel De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Luitenant-ter-zee der 1ste klasse De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Luitenant-ter-zee der 2de en 3de klasse De weledelgestrenge heer/vrouwe

M

Majoor De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Master of Arts (titel: MA) De weledelgeleerde heer/vrouwe
Master of Science (titel: MSc) De weledelgeleerde heer/vrouwe
Master of Science (titel: MSc) bij ingenieursstudie De weledelgestrenge heer/vrouwe
Master of Laws (titel: LLM) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Meester in de rechten (titel: mr.) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Militair (lagere rang dan officier) De heer/mevrouw
Minister Zijne, Hare, Uwe Excellentie
Minister van staat Zijne, Hare, Uwe Excellentie

N

Nationale ombudsman De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Notaris De weledelgestrenge heer/vrouwe

O

Officier van justitie (OvJ) De edelachtbare heer/vrouwe
Ollie B. Bommel (geintje tussendoor) De heer van stand / heer Bommel. Tompoes noemt hem “heer Ollie”, Joost noemt hem “Heer Olivier” en Amos W. Steinhacker “OBB”.

Olivier B. Bommel heeft geen academische of adellijke titel. De laatste ambieert hij wel. Dit wordt duidelijk als hij in Tom Poes en de dolende heer niet wordt uitgenodigd door Markies de Canteclaer.

Oud-minister De hoogedelgestrenge heer/vrouwe

P

Pastoor De zeereerwaarde heer
Paus Zijne Heiligheid
President Centrale Raad van Beroep (CRvB) De weledelgestrenge heer/vrouwe
President Nederlandsche Bank (DNB) De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
President rechtbank de edelachtbare heer/vrouwe
Prins of prinses Zijne, Hare, Uwe Koninklijke Hoogheid
Procureur-generaal (pg) De edelhoogachtbare heer/vrouwe
Professor (titel: prof.) De hooggeleerde heer/vrouwe

R

Raadsheer (Gerechtshof) De edelgrootachtbare heer/vrouwe
Raadsheer (Hoge Raad) De edelhoogachtbare heer/vrouwe
Rechter De edelachtbare heer/vrouwe
Rechter-commissaris De edelachtbare heer/vrouwe
Rector (middelbare school) De weledelgestrenge heer/vrouwe
Ridder De hoogwelgeboren heer
Ridder der Militaire Willems-Orde De weledelgestrenge heer/vrouwe
Ridder in de Orde van Oranje-Nassau De heer/mevrouw
Ritmeester De weledelgestrenge heer/vrouwe

S

Schout-bij-nacht De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Secretaris-generaal De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Staatssecretaris Zijne, Hare, Uwe Excellentie
Subalterne officier De weledelgestrenge heer/vrouwe
Substituut-officier van justitie De edelachtbare heer/vrouwe

T

Tandarts De weledelgeleerde heer/vrouwe
Tweede Kamerlid De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Tweede luitenant De weledelgestrenge heer/vrouwe

V

Voorzitter Centrale Raad van Beroep De hoogedelgestrenge heer/vrouwe
Vice-admiraal Zijne, Hare, Uwe Excellentie
Vice-consul De weledelgestrenge heer/vrouwe

W

Wethouder De edelachtbare heer/vrouwe

Z

Zaakgelastigde De hoogedelgestrenge heer/vrouwe

Dagelijks spraakgebruik

In het algemeen worden aanspreektitels in het Nederlands steeds minder gebruikt. Zelfs traditionele beroepen zoals advocaten en notarissen maken er minder gebruik van.

Onderling spreken advocaten elkaar nog wel vaak aan met oubollige termen als “amice”, maar ook dat is uitstervend. Je kunt best een advocaat aanschrijven met, geachte heer of mevrouw. Bij het schrijven van brieven aan de rechterlijke macht en andere formele stukken is het toch nog redelijk gebruikelijk om nog wel de aanspreekvorm te hanteren.

Mis je een titel?

Als je twijfelt bij een juridische brief over de manier waarop je iemand moet aanspreken, dan zijn er twee mogelijkheden:

  • Vraag het ons, wij zoeken het voor je uit.
  • Gebruik het altijd goede: “geachte heer of geachte mevrouw X”