“Hoe kan ik een pandrecht op roerende zaken of onderpand uitoefenen?” Je kan het onderpand openbaar verkopen, bijv. via een veiling. Je kunt het ook op een andere manier verkopen als de opbrengst dan hoge zal zijn. Je kan pas overgaan tot verkoop als de pandgever in verzuim is. Dat moet je schriftelijk vaststellen.
Pandrecht uitoefenen
Een pandrecht is gevestigd als zekerheid tot terugbetaling van een geldlening. De geldlener (pandgever) vestigt dan ten behoeve van de financier (pandhouder) met een pandakte een recht op bijvoorbeeld roerende zaken. Maar hoe kan dit pandrecht op roerende zaken vervolgens door de pandhouder worden uitgeoefend?
Openbare verkoop
De pandhouder mag door het pandrecht zich met voorrang verhalen op de verkoopopbrengst van het onderpand. Met die verkoopopbrengst kan de pandhouder zijn geldvordering voldaan krijgen. Maar om een pandrecht te mogen uitoefenen moet de pandgever wel eerst in verzuim zijn. Als eenmaal vaststaat dat de pandhouder bevoegd is om het pandrecht uit te oefenen, dan is de volgende vraag hoe de pandhouder kan overgaat tot executie.
Manieren van verkoop
De pandhouder mag het onderpand op verschillende manieren verkopen ofwel executeren. Zo mag de pandhouder het onderpand openbaar verkopen. Dat gaat dus via een openbare veiling. De pandhouder kan daarvoor een bijvoorbeeld een deurwaarder of notaris inschakelen.
Als er een stil pandrecht is (dus het onderpand bevindt zich niet bij de pandhouder), dan mag de pandhouder het stil pandrecht omzetten in een vuistpand. Dat laatste betekent dat de pandhouder de zaken onder zich mag nemen (en vervolgens gaat verkopen).
Afwijkende manier van verkoop
Een afwijkende manier van verkoop is ook mogelijk. De pandhouder en pandgever kunnen de rechter namelijk verzoeken dat het onderpand zal worden verkocht op een andere manier dan een openbare verkoop. Dat gaat dan dus via een niet-openbare verkoop.
De pandhouder en pandgever kunnen ook een afwijkende wijze van verkoop overeenkomen, nadat de pandhouder bevoegd is geworden tot verkoop. Bijvoorbeeld de afspraak dat de pandgever de verpande zaken zelf gaat verkopen. Als die afspraak samen is gemaakt, dan hoeft er geen toestemming voor de afwijkende manier van verkoop te worden gevraagd aan de rechter.
Mededeling van verkoop
De pandhouder moet de verkoop minstens drie dagen vóór de verkoop met vermelding van plaats en tijd mededelen aan de pandgever (en de schuldenaar en eventueel andere pandhouders of beslagleggers). Ook moet de pandhouder de dag na de verkoop de pandgever en eventueel andere pandhouders en beslagleggers in kennis stellen van de verkoop.
De pandhouder en pandgever kunnen echter afspreken dat de pandhouder geen mededeling van de verkoop hoeft te doen.
Mededeling aan Belastingdienst
Let op: Bij een stil pandrecht op de inventaris ofwel bodemzaken van de pandgever moet de pandhouder eerst melding maken bij de Belastingdienst van de voorgenomen uitoefening van het pandrecht. Als de pandhouder geen melding maakt, dan riskeert hij of zij aansprakelijkheidstelling door de Belastingdienst.
De pandhouder kan melding doen door het invullen en opsturen van dit formulier naar de Belastingdienst. Daarna moet de pandhouder eerst vier weken wachten totdat hij of zij tot uitwinning mag overgaan. De Belastingdienst gaat namelijk zelfs vóór de pandhouder als het gaat om pandrechten op bedrijfsinventaris.
Conclusie hoe je een pandrecht uitoefent
Er zijn kortom drie manieren om een onderpand te verkopen via:
- openbare verkoop of veiling
- niet-openbare verkoop met toestemming van de rechter
- niet-openbare verkoop die de pandhouder en pandgever hebben afgesproken nadat de pandhouder bevoegd is geworden tot verkoop
Het is van belang om een pandrecht conform de wettelijke regels uit te oefenen. Anders is er sprake van een onwettige verkoop. In dat geval heeft de pandhouder geen recht op de verkoopopbrengst, tenzij de pandhouder van tevoren al een pandrecht had bedongen op de verkoopopbrengst.
