Insolventierecht

Wat is een faillissement?

“Wat is een faillissement?” Een partij die schulden heeft kan deze niet meer betalen. Door het faillissement gaat een door de rechtbank aangewezen persoon, de curator, de zaken waarnemen. De eerste taak is er dan voor te zorgen dat er zoveel mogelijk geld voor de schuldeisers komt.

Aan welke kant sta jij?

Bij een faillissement kun je aan twee kanten staan. Je kan de failliet zijn of je kan degene zijn die nog iets tegoed heeft van de failliet. Ook als je failliet dreigt te gaan mag je niet lijdzaam toekijken.

Een faillissement kan zakelijk of persoonlijk zijn. Persoonlijk failliet is als jij jouw schulden niet meer kunt voldoen. Je kunt terecht komen in een situatie van faillissement. Bij een zakelijk faillissement is het een bedrijf of organisatie die zijn schulden niet meer kan voldoen.

Een faillissement wordt door de rechter uitgesproken op eigen verzoek of op verzoek van schuldeisers. Het verzoek dien je in bij de rechtbank, die spreekt dit dan uit. De rechtbank benoemt dan een curator (beheerder). De curator werkt ten dienste van de schuldeisers. Een bijzondere vorm van het faillissement van particulieren is de schuldsanering. Hij zal proberen zoveel mogelijk goederen en andere zaken te verkopen. Met de opbrengst daarvan zal hij proberen de schulden te betalen.

Jij gaat failliet

Als je dreigt failliet te gaan moet je zorgen dat je de schade beperkt. Dat is jouw plicht als ondernemer. Het is niet toegestaan om nog snel bezittingen uit het bedrijf te halen. Ook mag je niet snel bevriende schuldeisers gaan betalen. Als je dat toch doet dan is dat zelfs een strafbaar feit. Hier is een Latijns begrip voor: actio pauliana, ook wel paulianeus handelen genoemd.

Je moet dus actief aan de slag om de schade te beperken. Om te beginnen de schade voor jezelf. Je wilt niet straks na het faillissement ook nog persoonlijk aansprakelijk gesteld voor wanbestuur. Hiervoor is een wet in het leven geroepen, de Wet bestuurdersaansprakelijkheid. Want je minimaal moet doen is zodra je ziet dat er betalingsproblemen ontstaan, dit melden bij de belastingdienst. De Belastingdienst heeft namelijk een extra eenvoudige bewijslast van wanbeheer. Het is voldoende als zij aantoont dat je als ondernemer geen melding hebt gedaan.

We hebben een compleet artikel geschreven over de bestuurdersaansprakelijkheid bij faillissement.

  • Melding betalingsonmacht. Deze melding kun je doen aan de belastingdienst en het UWV. Je verkleint hiermee substantieel de kans op een persoonlijke aansprakelijkheid als bestuurder.
  • Verzoek tot een betalingsregeling. Je verwacht nog te gaan betalen, maar verzoekt om een regeling. Vaak zullen de schuldeisers liever akkoord gaan met een betalingsregeling dan met een faillissement. In het laatste geval kunnen ze naar hun geld fluiten. De belastingdienst en de banken staan vooraan bij het betalen van schulden.

Jij bent schuldeiser

Als jouw klant failliet gaat dan heb je wel geleverd, maar niet betaald gekregen. Het is een van de grootste schadeposten voor het Nederlandse bedrijfsleven. Als je niets bijzonders hebt geregeld dan ben je gewoon één van de vele schuldeisers. Juridisch noemen ze je een concurrente crediteur. Bij een faillissement heb je verschillende soorten crediteuren. Voor in de rij staan de preferente crediteuren, zoals De Belastingdienst en het personeel. Zij zullen eerst betaald worden.

  • De meest voorkomende variant is dat jouw klant failliet gaat. Je hebt wel geleverd, maar jij bent nog niet betaald. Je meldt de wanbetaling bij de curator en vraagt om betaling of plaatsing op de lijst van crediteuren. Soms heb je geluk en heb je een drukmiddel, zoals de webhosting waardoor je de sites op zwart kunt zetten.
  • Het kan zijn dat je hebt geleverd met een zogeheten eigendomsvoorbehoud. Totdat de volledige factuur betaald is, blijven de spullen van jou. Je moet dat melden en aantonen bij de curator.
  • Het kan zijn dat jouw spullen staan bij een bedrijf dat failliet gaat. Bijvoorbeeld jouw machines op een bouwplaats van een aannemer die failliet gaat. Of je had iets in reparatie gegeven of al compleet aanbetaald. Je kan een brief sturen dat je die spullen wilt ophalen. Je moet wel aan kunnen tonen dat het jouw spullen zijn.
  • Mogelijk heb je een pandrecht bedongen als zekerheid voor jouw vordering. Nu de debiteur failliet is moet je dit pandrecht inroepen bij de curator.
  • Het kan ook zijn dat jouw leverancier failliet gaat. Dat wil niet zeggen dat je niet hoeft af te nemen. Dat wil je misschien niet meer, want er is geen duidelijkheid over garanties en onderhoud. Ook nu moet je een brief aan de curator sturen. Het kan bovendien zo zijn dat je reeds hebt aanbetaald. In dat geval wil je mogelijk ook jouw aanbetaling terug.

Fiscale schade beperken

Er zijn nogal wat fiscale gevolgen als jouw klant failliet gaat. Die gevolgen liggen bij de BTW en mogelijk bij de vennootschapsbelasting.

Je hebt meestal de BTW over de factuur al afgedragen. Beetje zuur als die dan niet betaald krijgt en jij dus ten onrechte BTW afdroeg. In dat geval kan je stellen dat de prestatie waarover BTW is betaald niet heeft plaatsgevonden. Je kan de BTW dan terugvragen.

  • Als je een aantal malen hebt aangemaand en je krijgt niet betaald dan kun je de BTW over de oninbare vordering terugvragen.
  • Is de afnemer failliet dan weet je zeker dat er niet meer betaald gaat worden. Ook in dat geval kun je de BTW terugvragen.

Voor je omzet en dus de winst kan er ook een gevolg zijn. Er zit een periode tussen dat jij die omzet in je boeken hebt verwerkt en het faillissement. Je hebt dus mogelijk winst gemaakt, over omzet die je niet betaald hebt gekregen. Je kan die omzet in een volgende periode tegenboeken. Je moet dan wel een duidelijke onderbouwing hebben van je omzetverlies.

Informatie over faillissementen

Op curatoren.nl vind je informatie over faillissementen. Dien jouw vordering in, download openbare verslagen of bericht de curator of bewindvoerder. Maar ook informatie over een doorstart en boedelverkopen. Crediteuren, werknemers en overige belanghebbenden vinden hier de stand van zaken.