De pandhouder is iemand die een goed, zoals een roerende zaak of vorderingen, in pand heeft gekregen van de pandgever. Dat tot zekerheid van terugbetaling van bijvoorbeeld een geldlening. Meestal is dit dan ook degene aan wie de pandgever een geldlening heeft verstrekt. In de praktijk noem je in plaats van pandhouder dit ook wel de pandnemer.
De pandhouder heeft het recht om het onderpand te verkopen (of vorderingen te innen). Hij of zij mag dus het pandrecht uitoefenen als de pandgever zijn of haar terugbetalingsverplichtingen niet meer nakomt. Een pandovereenkomst kan aan beide zijden zijn gesloten door een natuurlijk persoon of een rechtspersoon.